Pobieżne szperanie w przepastnych zasobach Internetu w trymiga uświadomi szperaczy, iż istotnie forma „Ain’t” w języku angielskim zdaje się funkcjonować. Nie dość, że występuje w słownikach (również tych górnolotnych, z metką Oxford), to i w kulturze anglo-amerykańskiej panoszy się to tu, to tam. Na przykład kwestia otwierająca pierwszy w historii mówiony film – „The Jazz Singer” – brzmi następująco:

Wait a minute, wait a minute! You ain't heard nothin' yet!

Dzieci w anglojęzycznych krajach grają w gumę (taka zabawa uliczna z epoki telefonów na kablu i 5 kanałów w TV) tudzież skaczą na skakance w rytm rymowanki:

I w końcu legendarny hit z równie legendarnym gitarowym riffem zespołu Van Halen nosi tytuł „Ain't talkin' 'bout love”. Tymi też słowy rozpoczyna się refren kawałka, o czym zresztą przekonacie się na własne uszy słuchając, do czego gorąco zachęcam.

Jak zapewne zdążyliście wydedukować z cytowanej kilka linijek wyżej rymowanki, mimo licznych przykładów użycia i wpisów słownikowych, slangowe wyrażenie „Ain’t” nie cieszy się uznaniem lingwistów i w zdecydowanej większości przypadków uważane jest za błędne. Kiedy zatem można go bezkarnie używać? Ano… Zacznijmy od początku.

Gdy dwa słowa w języku angielskim zostaną połączone poprzez wyrzucenie przynajmniej jednej litery, która zostaje zastąpiona apostrofem, tworzone są formy skrótowe zwane „contractions”. Na przykład:

• I am = I’m
• You are = you’re
• She would = she’d
• He has = he’s
• It is = it’s

Zatem technicznie rzecz ujmując, forma “ain’t” zalicza się do rzeczonych “contractions” i tak też jest postrzegana. Jakie dwa słowa w sobie łączy? I czy oby tylko dwa? Słownik The Random House Dictionary mówi, że choć „ain’t” należy do wyrażeń niepoprawnych, to pierwotnie była stosowana jako alternatywna wersja dwóch innych form skrótowych – jednej dość nieeleganckiej lingwistycznie i przydługiej, a drugiej gramatycznie niepoprawnej. Zacznijmy od zdania:

I am doing all right, ain’t I?

Jakie dokładnie słowa zastępuje „ain’t I”? Pierwszą opcją jest „am I not?”, zatem mielibyśmy zdanie:

I am doing all right, am I not?

Konstrukcja taka jest poprawna, lecz we współczesnym angielskim (mówionym) rzadko spotykana i dość nieporęczna. Można by wyrażenie „am I not” skrócić do „amn’t I”, co w rzeczy samej doprowadziło do powstania zbitka głosek zapisywanych jako „ain’t I”.

Spójrzmy teraz na gorszą, bo gramatycznie sprzeczną opcję, a mianowicie zdanie:

I am doing all right, aren’t I?

Konstrukcja ta przez niektórych lingwistów uważana jest za poprawną, lecz należy się poważnie zastanowić przed jej użyciem, albowiem końcówka „aren’t I” sugeruje, że formy „are” można użyć też w pierwszym członie zdania, tworząc niepoprawną lingwistyczną maszkarę:

I are doing all right, aren't I?

W obydwu przypadkach Random House zachęca do korzystania z nieco zgrabniejszych sformułowań, jak na przykład:

I’m doing all right, isn’t that so?

Lub jeszcze prostszego:

Am I doing all right?

Błędne użycie “ain’t” w języku angielskim nie ogranicza się do pierwszej osoby liczby pojedynczej – na dobrą sprawę wszystkie poniższe warianty są spotykane i oczywiście niepoprawne:

• I ain’t
• You ain’t
• He, she, it ain’t
• We ain’t
• They ain’t

Prostota użycia i elastyczność robią wrażenie, przyznajcie sami! Gdyby tylko „ain’t” nie było językowym faux pas…

Czy zatem nigdy przenigdy nie powinniśmy stosować ów wygodnej, acz rzekomo na wskroś błędnej formy? Nie do końca – w mowie, gdy kontekst pozwala na użycie ostentacyjnego slangu, jak najbardziej można użyć „ain’t”. Podobnie w sytuacji, gdy chcemy nadać wypowiedzi kolokwialnego tonu lub gdy użycie jest żartobliwe. Jednakże w poprawnym, poważnym lub najzwyczajniej w świecie neutralnym angielskim należy wystrzegać się „ain’t” jak każdego innego błędu.

Pełny tekst utworu:

• poprz.
• nast.